کارگاه آموزشی آشنایی با دستگاه HPLC و کاربردهای آن در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی

برگزاری کارگاه آموزشی "آشنایی با دستگاه HPLC و کاربردهای آن" در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران

مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در 4 و 5 دی ماه یک کارگاه عملی آموزشی ویژه دانشجویان داروسازی برگزار کرد. این کارگاه با هدف ارتقاء دانش و مهارت‌های عملی دانشجویان در زمینه استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) و کاربردهای آن در پژوهش‌های دارویی برگزار شد.

معرفی بخش‌های مختلف دستگاه HPLC

در این کارگاه، متخصصین مرکز به معرفی و بررسی دقیق اجزای مختلف دستگاه HPLC پرداختند. توضیحات ارائه‌شده شامل موارد زیر بود:

1. سیستم پمپ (Pump System):
   پمپ‌ها بخش کلیدی دستگاه HPLC هستند و نقش آن‌ها تأمین جریان پایدار و یکنواخت فاز متحرک به ستون کروماتوگرافی است. انواع مختلفی از پمپ‌ها از جمله پمپ‌های ایزوکراتیک و گرادیان معرفی شدند. تفاوت‌های عملکردی این دو نوع سیستم و نحوه تنظیم آن‌ها به طور دقیق توضیح داده شد.

2. ستون (Column):
   ستون، قلب دستگاه HPLC محسوب می‌شود که وظیفه جداسازی ترکیبات مختلف را بر عهده دارد. در این بخش، دانشجویان با مواد پرکننده ستون (فاز ساکن)، ابعاد ستون‌ها و انتخاب نوع ستون مناسب بر اساس نوع نمونه و هدف آزمایش آشنا شدند.

3. سیستم تزریق (Injector System):
   روش‌های تزریق نمونه به دستگاه، از جمله تزریق دستی و اتوسمپلر (سیستم تزریق خودکار) بررسی شدند. نحوه آماده‌سازی نمونه‌ها و نکات کلیدی در تزریق به منظور جلوگیری از آلودگی یا آسیب به سیستم، از مباحث مهم این بخش بود.

4. آشکارساز (Detector):
   انواع مختلف آشکارسازها شامل UV-Vis، فلورسانس و آشکارسازهای جرمی معرفی شدند. همچنین نحوه تنظیم حساسیت و محدوده آشکارسازی برای تحلیل دقیق‌تر نمونه‌ها توضیح داده شد.

5. سیستم داده‌برداری (Data Acquisition System):
   نحوه کار با نرم‌افزارهای مرتبط با HPLC برای پردازش داده‌ها و تحلیل نتایج کروماتوگرام‌ها آموزش داده شد. این بخش شامل تفسیر نمودارها، محاسبه زمان بازداری و تعیین غلظت ترکیبات بود.

روش‌های تزریق و آماده‌سازی نمونه‌ها

در ادامه، تکنیک‌های عملی تزریق نمونه به دستگاه HPLC مورد بحث قرار گرفت. دانشجویان با روش‌های آماده‌سازی نمونه، از جمله استفاده از فیلتراسیون برای حذف ذرات معلق و آماده‌سازی محلول‌های استاندارد، آشنا شدند. همچنین، اهمیت تنظیم دقیق پارامترهای عملیاتی مانند دمای ستون و سرعت جریان فاز متحرک در دقت و صحت نتایج تأکید شد.

کاربردهای دستگاه HPLC در تحقیقات دارویی

در بخش پایانی، کاربردهای گسترده دستگاه HPLC در حوزه‌های مختلف از جمله کنترل کیفیت داروها، بررسی ترکیبات موجود در عصاره‌های گیاهی، و تعیین میزان ناخالصی‌ها مورد بحث قرار گرفت.

تعامل و بازخورد شرکت‌کنندگان

این کارگاه با استقبال پرشور دانشجویان داروسازی مواجه شد. در پایان، جلسه‌ای برای پرسش و پاسخ برگزار شد که طی آن شرکت‌کنندگان توانستند سؤالات خود را در رابطه با چالش‌های عملی و تحقیقاتی مطرح کنند.

برگزاری چنین کارگاه‌هایی نقش مؤثری در افزایش توانمندی‌های علمی و عملی دانشجویان دارد و به ارتقای کیفیت پژوهش‌های دارویی در کشور کمک می‌کند.